بیماری کرون چیست؟
بیماری کرون در اکثر مواقع در روده کوچک و روده بزرگ (کولون) ایجاد می‌شود. با این وجود این بیماری می‌تواند بر تمام نقاط سیستم گوارشی بدن (از دهان تا مقعد) تاثیر داشته باشد. همچنین این بیماری می‌تواند بعضی از اجزای سیستم گوارش را تحت تاثیر قرار داده و بر سایر بخش‌ها تاثیر نداشته باشد.
بیماری کرون و کولیت زخمی
بیماری کرون و کولیت زخمی یا اولسراتیو (UC) دو نوع از بیماری‌های التهابی روده (IBD) است. این بیماری‌ها دارای بسیاری ویژگی‌های مشترک هستند و به همین خاطر اغلب افراد این دو بیماری را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند.
در عمل ویژگی‌های مشترک این بیماری‌ها به شرح زیر هستند:
اولین علائم و نشانه‌های هر دو بیماری بسیار شبیه به هم بوده و با اسهال، درد در ناحیه شکم، دل پیچه، خونریزی مقعد، تب، و خستگی همراه است.
هر دوی این بیماری‌ها معمولاً در افراد بین سنین ۱۵ تا ۳۵ سالگی مشاهده شده و می‌تواند ریشه خانوادگی داشته باشد.
بیماری کرون و کولیت زخمی بر هر دوی زنان و مردان به‌طور مشابه تاثیر می‌گذارد.
برخلاف تحقیقات انجام شده، دانشمندان هنوز نتوانسته‌اند علت ابتلای افراد به این بیماری‌ها را شناسایی کنند.
ویژگی‌های متمایز این بیماری‌ها به شرح زیر هستند:
کولون زخمی فقط بر روده بزرگ تاثیر می‌گذارد. این شرایط در حالی است که بیماری کرون می‌تواند بر تمام نقاط مسیر گوارش از ناحیه دهان تا مقعد را تحت تاثیر خود قرار دهد.
کولیت زخمی فقط لایه داخلی بافت روده بزرگ را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. این شرایط در حالی است که بیماری کرون بر تمام لایه‌های بافتی روده کوچک می‌تواند تاثیر داشته باشد.
توجه داشته باشید کولیت زخمی فقط یک نوع از التهاب روده است. در حقیقت انواع دیگری از التهاب روده نیز وجود دارد که همه آن‌ها باعث ایجاد التهاب در روده کوچک و ایجاد آسیب‌های مشابه کولیت زخمی نمی‌شود.
انواع مختلف بیماری کرون چیست؟
- بیماری کرون به پنج دسته مختلف طبقه‌بندی می‌شود که این دسته‌ها به شرح زیر هستند:
- بیماری کرون معدوی بر عملکرد معده و اثنی عشر تاثیر می‌گذارد که اولین بخش روده کوچک است.
- ژژوئوایلیئیت (jejunoileitis) در دومین بخش روده کوچک به نام ژژونوم ایجاد می‌شود.
- ایلیتیس (ileitis) یک التهاب ایجاد شده در بخش پایانی روده کوچک یا ایلئوم است.
- ایلئوکولیتیس (ileocolitis) بر ناحیه ایلئوم و روده بزرگ تاثیر گذاشته و در اکثر موارد ابتلا به بیماری کرون مشاهده می‌شود. تقریباً ۵۰% افراد مبتلا به بیماری کرون به این نوع خاص از بیماری دچار می‌شوند.
در حدود ۲۰% افراد مبتلا به بیماری کرون دچار کولیتیس می‌شوند. در این شرایط بیماری فقط بر روده بزرگ تاثیر می‌گذارد. به هر حال هر دوی کولیتیس زخمی و کرون کولیتیس فقط بر روده بزرگ تاثیر دارند، اما کرون کولیتیس علاوه بر علائم رایج باعث تشکیل بافت بیمار و آسیب‌دیده در داخل روده بزرگ می‌شود.
دلایل ابتلا به بیماری کرون چیست؟
همان‌طور که قبلاً گفته شد، دلیل ابتلا به بیماری کرون تاکنون به‌طور دقیق مشخص نشده است. به هر حال، عوامل زیر احتمالاً می‌توانند بر ابتلا به این بیماری تاثیر داشته باشند:
- وضعیت سیستم ایمنی بدن
- مسائل ژنتیکی
- شرایط محیطی
- سیگار کشیدن
- سن فرد
- سطح استرس فرد
علائم ابتلا به بیماری کرون چیست؟
علائم بیماری کرون اغلب می‌تواند به تدریج گسترش پیدا کند. همچنین برخی از علائم خاص این بیماری ممکن است با گذشت زمان تشدید شوند. با وجود امکان‌پذیر بودن، در موارد نادر ممکن است علائم این بیماری به صورت ناگهانی و یک‌باره ایجاد شوند. علائم اولیه این بیماری شامل موارد زیر هستند:
- اسهال
- درد در ناحیه شکم
- وجود خون در مدفوع
- تب
- خستگی
- بی‌اشتهایی
- کاهش وزن
- احساس تخلیه نشدن روده پس از مدفوع کردن
- نیاز به تعداد دفعات زیاد مدفوع کردن در طول روز
گاهی اوقات افراد ممکن است این علائم را با مشکلات دیگر همچون مسمومیت غذایی، مشکلات معده، یا آلرژی اشتباه بگیرند. در صورتی که این علائم ادامه داشته باشند، لازم است در این رابطه با پزشک ملاقات شود. با پیشرفت بیماری همواره ممکن است علائم آن به تدریج تشدید شوند. علائم ایجاد شده در این شرایط به شرح زیر هستند:
- فیستول مقعدی
- ایجاد زخم در نقاط مختلف مسیر گوارش از دهان تا مقعد
- التهاب مفاصل و پوست
تشخیص بیماری کرون
هیچ آزمایش مشخصی وجود ندارد که از طریق آن پزشک بتواند ابتلا به بیماری کرون را تشخیص دهد. به این ترتیب پزشک در ابتدا سعی می‌کند تشخیص مشکل را با حذف سایر دلایل احتمالی ایجاد علائم بیماری شروع کند. همچنین پزشک ممکن است از آزمایش‌های زیر برای تشخیص شرایط بیماری استفاده کند:
- آزمایش خون
- آزمایش مدفوع
- آندوسکوپی
- کولونوسکوپی
- سی تی اسکن و اسکن ام آر آی نیز می‌تواند تصویر دقیق‌تری را از وضعیت بافت‌ها در مقایسه با عکس رادیولوژی در اختیار پزشک قرار دهد.
درمان بیماری کرون
بیماری کرون یک نوع بیماری التهابی در روده است. محققان مطمئن نیستند که این بیماری چگونه آغاز می‌شود، چه کسانی بیشتر از بقیه به این بیماری دچار می‌شوند، یا چگونه می‌توان این بیماری را درمان کرد. علی‌رغم پیشرفت‌های اخیر انجام شده در طول سه دهه گذشته، هنوز هیچ درمان مشخصی برای بیماری کرون وجود ندارد.
آنچه ممکن است برای بعضی افراد علائم خفیف یا مشکلات التهابی ساده باشد، در عمل برای افراد دیگر دردناک بوده و ناتوان‌کننده است. علائم بیماری کرون در بین افراد متفاوت بوده و می‌تواند در طول زمان تغییر کند. در برخی افراد، این شرایط حتی می‌تواند زندگی فرد را نیز تهدید کند.
شناسایی و تشخیص به موقع این مشکل می‌تواند از عوارض جدی آن پیشگیری کرده و شروع درمان را برای فرد امکان‌پذیر نماید.
تاکنون درمان مشخص و قطعی برای این بیماری شناسایی نشده است، اما امکان مدیریت شرایط این بیماری با روش‌های خاص وجود دارد. در این حالت مجموعه‌ای از روش‌های درمان را می‌توان برای کاهش شدت و مقدار علائم مشاهده شده مورد استفاده قرار داد.
داروهای قابل مصرف برای بیمار کرون
امروزه از انواع مختلف داروها می‌توان برای درمان بیماری کرون استفاده کرد. اولین گروه داروهای مورد استفاده به این منظور شامل داروهای ضد التهاب است. داروهای پیشرفته‌تر موجود در این حوزه شامل داروهای بیولوژیک است که در عمل از قابلیت سیستم ایمنی بدن برای درمان بیماری و کنترل علائم آن استفاده می‌کند. توجه داشته باشید داروهای مورد نیاز برای مصرف بیمار و روش درمان وی به علائم بیماری، سابقه درمان، و شدت مشکل وی بستگی دارد.
- داروهای ضد التهاب: داروهای ضد التهاب اغلب اولین داروهایی هستند که برای درمان بیماری کرون مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- داروهای تعدیل‌کننده سیستم ایمنی: فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی باعث ایجاد التهاب در بدن شده و می‌تواند تشدید علائم بیماری کرون را به همراه داشته باشد. به این ترتیب مصرف این داروها می‌تواند باعث کاهش واکنش التهابی بدن به بیماری شده و عکس‌العمل سیستم ایمنی به آن را ضعیف نماید.
- داروهای آنتی‌بیوتیک: مصرف داروهای آنتی‌بیوتیک می‌تواند میزان ترشح از زخم‌ها و فیستول‌های ایجاد شده توسط بیماری کرون را کاهش دهد. علاوه بر این مصرف این داروها می‌تواند باعث از بین رفتن باکتری‌های بد و خارجی فعال در روده شود که در عمل با التهاب روده ارتباط دارند.
- داروهای بیولوژیک: در مواردی که بیماری کرون شدید باشد، پزشک ممکن است از داروهای بیولوژیک برای درمان التهاب و عوارض ناشی از بیماری استفاده کند. به این ترتیب مصرف داروهای بیولوژیک می‌تواند از رشد پروتئین‌های خاص که عامل ایجاد التهاب هستند، جلوگیری نماید.
عمل جراحی
در صورتی که روش‌های درمان دارای سطح تهاجم پایین و تغییر در سبک زندگی نتواند به صورت موفقیت‌آمیز باعث بهبود علائم بیماری شود، احتمالاً لازم است از عمل جراحی برای بیمار استفاده شود. در طول این جراحی پزشک بخش‌های آسیب‌دیده از مسیر گوارش را برداشته و بخش‌های سالم باقیمانده را به یکدیگر متصل می‌کند.
رژیم غذایی مخصوص بیماری کرون
مصرف مواد غذایی نمی‌تواند باعث ابتلا به بیماری کرون شود، اما در عمل می‌تواند با موارد عود بیماری ارتباط داشته باشد. به این ترتیب هنگامی که پزشک از ابتلای شما به این بیماری مطمئن شد، احتمالاً به شما پیشنهاد می‌کند از یک رژیم غذایی مناسب برای بهبود شرایط خود استفاده کنید. در صورت ابتلا به بیماری کرون، لازم است به نکات زیر توجه شود:
- اصلاح مقدار فیبر مصرفی در رژیم غذایی: در حقیقت برخی افراد نیاز به سطح بالاتر فیبر و پروتئین در رژیم غذایی خود دارند.
- محدود کردن مقدار چربی مصرفی
- محدود کردن مقدار لبنیات مصرفی
- نوشیدن مقدار بیشتر آب
- توجه به منابع جایگزین برای تامین ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن
